ساخته شده بودم که معلم بچه های بانیازهای ویژه شوم - جعبه مهر

به گزارش روابط عمومی و اموربین الملل سازمان آموزش و پرورش استثنایی، رهام، امیرعلی، امیرحسین، رامبد، علی، سینا، محمد، رهام، برسام، علی اکبر، طاها، محمد طاها، سهیل، فرهاد، محمدعلی، مهدی، امین، پارسا، محمدرضا، ارسلان، علیرضا، آرتین، آراز، علی، پارسا، دانیال... اسم بچه ها که می آید، صدایش به وضوح می لرزد، بغض می نماید و نگاهش به دوردست ها خیره می گردد. دلتنگی به سراغش می آید و غمی عجیب در وجودش رخنه می نماید. خودش می گوید غم دوری از بچه هایش است!

یادآوری نام بچه ها باعث می گردد نگاهش پر از شوق گردد؛ این نگاه مهربان، نگاه خانم معلمی است که برای تدریس به بچه های با احتیاجهای ویژه از خیر تدریس در مدرسه عادی می گذرد و در این جهت، سختی هایی را به جان می خرد.

این خانم معلم، نه تنها مادر دو پسر دانشجو است بلکه مادر تمام بچه های کلاسش است؛ او جهت پر فراز و نشیبی را طی نموده است تا به این بچه ها رسیده است؛ بچه هایی که در ظاهر با معلولیت جسمی ـ حرکتی زندگی می نمایند اما پر از استعداد و محبت هستند.

داستان تغییر جهت تدریس خاله مریم از مدرسه عادی به مدرسه دانش آموزان استثنایی، ماجرای شیرین و پر احساس خانم معلمی است که احساس کرد می تواند جهت خدمتش را فراتر از دانش آموزانی ببرد که چهار ستون بدنشان سالم است و می توانند با آرامش روی نیمکت کلاس درس بنشینند و به درس معلمشان گوش دهند.

آغاز عشق معلمی با روزهای حق التدریسی

مریم حسام الدینی بوکانی، کارشناسی ارشد بچه ها استثنایی دارد و سابقه تدریسش از 18 سال می گذرد؛ اما این فقط ظاهر ماجراست؛ فعالیتش را از سال 82 به عشق معلمی به عنوان حق التدریس آزاد در منطقه 3 تهران آغاز کرد؛ آن زمان، آمورش ابتدایی خوانده بود و معلم دوره دبستان شد.

در یک خانواده فرهنگی پرورش یافتم. پدرم هم فرهنگی بود و خون معلمی درون رگ هایم بود. از همان بچگی شوق تدریس داشتم و همین شد که وقتی مدرک دانشگاهی ام را گرفتم به عنوان معلم حق التدریس، کارم را در دبستان پسرانه آغاز کردم.

روزهای شیرین و خوبی بود. روزهایی که می توانستم به بچه های، درس زندگی بدهم و آنها را با جهانی جدیدی آشنا کنم. بچه ها هم منو دوست داشتند و حس بسیار دلنشینی بود.

دانش آموزی که جهت زندگی خانم معلم را تغییر داد

اینجای ماجرای تدریس خانم حسام الدینی، اتفاقی است که زندگی اش را تغییر داد و او تازه متوجه شد که علاقه واقعی اش چیز دیگری است و این شد که فرمان زندگی را چرخاند.

چند سالی بود که تدریس می کردم که یکسال در کلاس درسی که 32 شاگرد کلاس سومی داشتم، یکی از بچه ها با بقیه فرق داشت. او یک دانش آموز قشنگ و دوست داشتنی بود که مبتلا به اوتیسم بود.

این دانش آموز اختلال رفتار داشت و خانواده اش هم اصلا نمی پذیرفتند که او را به مدرسه استثنایی ببرند. ظاهرش هم فرد سالم به نظر می آمد اما اینگونه بچه ها نمی توانند محیط را پذیرش نمایند. دست خودشان نیست. عملکرد مغزشان به هم می ریزد و توانایی اینکه مثل دانش آموزان عادی شکیبا باشند و کنار دانش آموزان دیگر بنشینند و درس را گوش دهند، ندارند.

آن سال، من با این دانش آموز ارتباط خیلی خوبی گرفتم و توانستم برایش دوستی باشم که درس هایم را بپذیرد. این موضوع بدجور، مرا تحت تأثیر قرار داد. واقعا من در این جهان برای چه آمده بودم. وظیفه ام چه بود. من ساخته شده بودم که معلم بچه های بااحتیاجهای ویژه شوم. این موضوع همانطور در ذهنم می چرخید و تصمیم گرفتم که فکرم را عملی کنم.

بالاخره معلم مدرسه استثنایی شدم

از عملی کردن فکر تدریس در مدرسه استثنایی تا رسیدن به این هدف، باید جهت پرفراز و نشیبی را طی می کرد. بعضی فکر می کردند این احساس، یک حس گذراست و بعضی می گفتند دانش کار را ندارد. اما او سرسختانه مبارزه کرد.

برای تدریس به دانش آموزان استثنایی، تحصیلاتم در حوزه بچه ها استثنایی ادامه دادم و کلی کار اداری هم باید انجام می دادم و بالاخره پیروز شدم. حس عجیبی است آموزش دادن به بچه های با احتیاجهای ویژه. این بچه ها پر از احساس هستند. پر از زندگی.

الان 5 سال است که پیش دبستانی استثنایی کار می کنم. قبلا اول تا سوم را کار می کردم. نمی گویم راحت است، اتفاقا سخت است و مهارت ویژه می خواهد اما لذتبخش و شیرین است. در دوره پیش دبستان استثنایی، معمولا برای والدین خیلی سخت است. به ویژه برای والدینی که در تست های بدو ورود به مدرسه، متوجه مسائل فرزندشان می شوند مثل بچه های اوتیسم که از نظر جسمی، سالم به نظر می رسند و مسائل فرزند در غربالگری تشخیص داده می گردد.

در چنین شرایطی، معلم باید چند ماه کنار والدین باشد، با آنها همدلی و همدردی داشته باشد که بتوانند بپذیرند و واقعا اگر اولیا همکاری ننمایند، در آن چند ساعت آموزش در مدارس استثنایی، معلم نمی تواند کاری کند.

بچه هایم، دانش آموزانم را خیلی دوست دارند

دو پسر شاخ و شمشاد خانم معلم که دانشجو هستند، به مادرشان افتخار می نمایند و به عشق معلمی اش احترام می گذارند. تا جایی که شاگردان مادرشان را خیلی دوست دارند.

مسلما اگر خانواده همراهی نداشتم هیچوقت پیروز نمی شدم. چه آن زمان که والدینم همراهی کردند و چه بعد از ازدواج که همسر و فرزندانم، پشتیبانم بودند و من قدر این همه محبت و حمایت را می دانم.

وقتی بچه هایم شوق مادرشان را می بینند، خودشان هم ذوق می نمایند و آنها هم با بچه های کلاسم در تماس هستند.

معجزه دعای بچه ها

این بچه ها آنقدر در زندگی خانم معلم تأثیر شگرفی داشتند که باورش خیلی سخت است اما واقعیت است. واقعیت روزهایی که خانم معلم با اتفاق تلخی روبرو شد؛ وقتی پسرش به دلیل بیماری باید شیمی درمانی می شد و به او شوک زیادی وارد شد اما این روزها با انرژی و امیدی که بچه های مدرسه بااحتیاجهای ویژه می دادند، سپری شد و حالا روزهای خوب در پیش است.

اوایل کارم که تازه وارد مدرسه دانش آموزان با احتیاجهای ویژه شده بودم، همزمان با شیمی درمانی پسرم بود؛ بیماری او شوکی به من وارد کرد و تحملش خیلی سخت بود. به همین دلیل دلم می خواست دیگر کار نکنم.

اما یک نیروی درونی مرا به مدرسه می کشاند و باید بگویم تنها نیرویی که توانست توان و انرژی به من بدهد که سر پا بمانم، آن بچه ها بودند. در آن روزها، هر روز از مدرسه به بیمارستان می رفتم و شب کنار پسرم بودم و دوباره صبح به مدرسه می رفتم اما انرژی داشتم چون بچه ها به من انرژی داده بودند.

روزهای کرونا و آموزش در منزل بچه ها

درس دادن به دانش آموزان با احتیاجهای ویژه در شرایط عادی با سختی هایی همراه است و حالا تصور کنید که کرونا باعث گردد، کلاس های درس تعطیل گردد؛ بچه های با احتیاجهای ویژه به دلیل شرایط جسمی که دارند تا زمانی تداوم این شرایط باید در منزل باشند و به هیچ عنوان نمی توان برای حضورشان در مدرسه ریسک کرد. اما خانم معلم چگونه می تواند در این شرایط سخت، به آنها به صورت مجازی آموزش دهد. آن هم بچه های پیش دبستانی.

سال 98 که کرونا آمد، شرایط فرق می کرد چند ماه از آغاز سال تحصیلی می گذشت. با بچه ها آشنا بودیم، تدریس ها صورت گرفته و روی مهارت ها کار شده بود. با تمام این شرایط بعد از فروردین احساس کردم که بچه هایم هنوز در آموزش مشکل دارند.

از طرفی دیگر بعضی خانواده ها تبلت و گوشی همراه مناسب نداشند، بعضی خانواده ها به آن اندازه دانش آموزش به این بچه ها را نداشتند و نمی توانستند با بچه ها کار نمایند. همان زمان به این فکر افتادم که تدریس را به خانه ها بکشانم. آن زمان 5 شاگرد جسمی ـ حرکتی داشتم.

البته دانش آموزان یک مدرسه در یک منطقه نیستند چراکه مدارس جسمی ـ حرکتی در همه جای تهران نیست و بچه ها از نقاط مختلف تهران حتی از شهریار به این مدرسه می آیند.

برای اینکه بتوانم به خانه دانش آموزان بروم، باید با اداره هماهنگ می کردم و مجوز می گرفتم. چون شرایط این بچه ها خاص است و باید حتما پروتکل های بهداشتی بیش از سایر دانش آموزان رعایت گردد. آموزش در منزل بچه ها خیلی خوب پیش رفت. هم آنها رضایت داشتند و هم من، به آرامش رسیدم.

این روال را در سال تحصیلی 1400ـ1399 هم در پیش گرفتم البته سال جاری، در مدرسه دیگری درس می دهم.

سختی های آموزش

خانم معلم روزها در فضای مجازی و شبکه شاد به بچه ها درس می دهد و یک روز هم به منزل بچه ها می رود. اینجوری هم به بچه ها درس می دهد و هم به والدینشان آگاهی لازم را می دهد. ضمن اینکه از بچه های کلاسش هم دور نیست.

سال تحصیلی جاری، خیلی سال سختی بود. اگر سال قبلش بچه ها را دیده بودم و با آنها ارتباط گرفته بودم، سال جاری این اتفاق نیفتاده بود. این بچه ها پیش دبستانی هستند و احتیاج به ارتباط دریافت داشتند تا درس ها را یاد بگیرند. البته باید شرح بدهم که پیش دبستانی برای بچه های استثنایی، یک سال تحصیلی محسوب می گردد و اجباری است.

این شد که سال جاری، کوشش کردم زمان بیشتر هم بگذارم. چه سال گذشته و چه سال جاری والدین خیلی همکاری کردند و در خانه دانش آموزان هم با رعایت فاصله اجتماعی به آموزش می پرداختم. البته کلاس های درس در این شرایط چند ساعت طول می کشید.

سعی می کردم آموزش ها با خلاقیت همراه باشد. از یک سری وسایل دوریختنی استفاده می کردم و کاردستی درست می کردم. از همان چیزهای که در خانه ها و اطرافمان هست، استفاده می کردم. نکته ویژه درباره بچه های استثنایی این است که باید همه مهارت ها به آنها آموزش داده گردد.

مثلا مهارت های پیش از نوشتن باید با آنها کار گردد چرا که دست بعضی از این بچه ها برای نوشتن مشکل دارد و باید تقویت گردد. خب با تعطیلی مدارس، کاردرمانی مدارس تعطیل شد و من باید سعی می کردم این کمبودها را جبران کنم ضمن اینکه به والدین هم آموزش دهم. اما خوشحالم که هم والدین و دانش آموزان راضی هستند و هم خودم آرامش دارم.

بچه ها به من خاله مریم می گویند

احساس خانم معلم به شاگردانش، احساس دوست داشتنی است و البته این احساس دوطرفه است. جالب است که بچه ها، خانم معلم را خاله مریم صدا می زنند و خیلی دوستش دارند.

من فقط معلم بچه ها نیستم، دوستشان هم هستم. سعی می کنم ارتباطم با آنها حفظ گردد. حتی یک گروه درست کردم که با هم درددل کنیم و به خانواده هایشان هم گفتم که همواره در کنارشان هستم.

فامیلی من یک کمی سخت است به خصوص برای بچه های پیش دبستانی استثنایی؛ وقتی دیدم با خاله مریم راحت ترند، من هم احساس خوبی داشتم. خب خاله بودن هم احساس شیرینی است. چون احساس می کنی، آنها از گوشت و خون خودت هستند.

جالبه که بدانید با بچه های سال های گذشته خودم هم هنوز در ارتباطم و آنها هر روز صبح در یک ویس به من سلام و صبح بخیر می گیرند. هیچ فرقی بین دانش آموزانم نیست. همه شان را دوست دارم و همواره آنلاین هستم تا هرزمان که می خواهند با من در ارتباط باشند.

کمبود معلم در مدارس استثنایی

اما درخواست خانم معلم از مسؤولان آموزش و پرورش چیست؟ و معلمان مدرسه استثنایی چه مسائلی دارند؟

ما کمبود معلم داریم و واقعا دوست دارم جوانان به ویژه کسانی که در این رشته تحصیل کردند، کنار این بچه ها بیایند چرا که آنهایی که بازنشسته شدند، خیلی سخت است که برگردند و حق التدریس کار نمایند. جوانان بدانند این بچه ها خیلی روح بزرگی دارند. بامحبت هستند و با آنها بودند خیلی حس خوبی دارد.

بیشترین دغدغه ما کمبود معلم است

بدترین و بهترین روز خانم معلم

خانم معلم بدترین روز زندگی اش را وقتی می داند که کنار بچه های کلاسش نیست و بهترین روز زندگی اش را در کنار آنها بودن، می داند.

وقتی کنار بچه ها نباشی، بدترین روزت است. وقتی کنار بچه ها هستی، آن روز بهترین روز من است. آرامش من است و افتخار می کنم که به همین بچه ها خدمت می کنم.

و امکانات در مدارس کم است. البته به هرحال یک معلم باید انقدر خلاق برای تدریس باشد که بتواند یک مفهوم را به بچه ها آموزش دهد.

بانیما: قدرت گرفته از سیستم مدیریت محتوای بانیما